เที่ยวคลองผดุงกรุงเกษม

คลองผดุงกรุงเกษม ตามประวัติดั้งเดิมระบุว่าเป็นคลองรอบพระนครชั้นนอก พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้ขุดเมื่อ พ.ศ. 2394 ด้วยพระองค์ทรงพิจารณาเห็นว่าบ้านเมืองเจริญรุดหน้าขึ้น ผู้คนก็มากกว่าเมื่อเริ่มสร้างกรุง ควรขยับขยายพระนครออกไป จึงโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาศรีสุริยวงศ์ ว่าที่สมุหพระกลาโหมเป็นแม่กอง เจ้าหมื่นไวยวรนาถเป็นกงสีจ้างจีนขุดคลองพระนครออกไปอีกชั้นหนึ่ง โดยขุดถัดจากคลองรอบกรุงออกไปทางชานพระนคร เริ่มขุดจากปากคลองริมแม่น้ำเจ้าพระยาบริเวณวัดเทวราชกุญชร บริเวณย่านเทเวศร์ มีแนวขนานไปกับคลองคูเมืองเดิม ผ่านย่านหัวลำโพง ตัดผ่านคลองมหานาคไปทะลุแม่น้ำเจ้าพระยาอีกด้านหนึ่งบริเวณวัดแก้วแจ่มฟ้า สี่พระยา คลองนี้ขุดเสร็จ ได้รับพระราชทานชื่อว่า “คลองผดุงกรุงเกษม”

ปัจจุบันริมคลองผดุงกรุงเกษมยังเป็นแหล่งชุมนุมค้าขาย เช่น บริเวณเทเวศร์และมหานาค เป็นต้น สภาพคลองโดยทั่วไปตื้นเขินน้ำเน่าเสีย เรือสามารถผ่านได้บางตอนเมื่อน้ำขึ้นเต็มที่สองข้างคลองมีคันคอนกรีต ตลอดแนว คณะรัฐมนตรีจึงมีมติเมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๐ ให้คลองผดุงกรุงเกษมเป็นคลองที่ต้องอนุรักษ์ไว้ กรมศิลปากรได้ขึ้นทะเบียนคลองผดุงกรุงเกษมตลอดแนวคลอง เป็นโบราณสถานสำคัญของชาติ